لوسمی لنفوسیتی حاد چیست؟
مغز استخوان انواع مختلفی از سلولهای خونی را تولید می کند که هر کدام از آن ها عملکرد مخصوصی دارند این سلولها عبارتند از:
⦁ گلبولهای سفید که در برابر عوامل بیماری زا، از بدن دفاع می کنند.
⦁ گلبولهای قرمز که اکسیژن را به بافتهای بدن حمل می کنند.
⦁ پلاکتها که به لخته شدن خون و کنترل خونریزی کمک می کنند. لوسمیلنفوسیتی حاد نوعی از سرطان خون یا لوسمی است که در آن تعداد بسیار زیادی از گلبول سفید خون که مسئول دفاع بدن در مقابل عوامل خارجی هستند و “لنفوسیت” نامیده میشوند به طور کامل تکامل نیافتهاند، دچار اختلال میشوند. این نوع سلولها میتواند در مغز استخوان، خون، غدد لنفاوی، طحال و سایر ارگانهای بدن یافت شود. ازدیاد لنفوسیتها منجر به کاهش تعداد گلبول قرمز و پلاکتها شده و این عدم تعادل سلولهای خونی منجر به کم خونی، خونریزی و عدم انعقاد خون میشود. مدت فاصله زمانی بین شروع بیماری و گسترش آن بسیار سریع و کوتاه است.
علائم
از علائمیکه در زمان لوسمی لنفوسیتی حاد بروز مینماید میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
⦁ تب یا تعریق شبانه
⦁ عفونتهای مکرر
⦁ احساس ضعف و خستگی
⦁ سردرد
⦁ خونریزی از لثه، لکههای بنفش پوستی، خونریزی های کوچک زیر پوستی و خون دماغ
⦁ درد استخوانها یا مفاصل و حساسیت به لمس جناغ
⦁ تورم یا احساس ناراحتی در شکم ناشی از بزرگ شدن طحال
⦁ تورم عقدههای لنفاوی به ویژه گردن یا زیر بغل
⦁ بینظمی قاعدگی
⦁ راش یا ضایعات پوستی
⦁ کاهش وزن
⦁ تنگی نفس و تپش قلب
علل شایع و عوامل خطر
علل و عوامل خطر ساز در این بیماری عبارتند از :
⦁ افزایش سن
⦁ سفید پوست بودن و جنس مذکر
ابتلا به ایدز
⦁ رژیم غذایی پر از گوشت و چربی
⦁ قرار گرفتن در برابر سموم خاص و آفت کشها
⦁ سندرم داون یا عقب ماندگی ذهنی
⦁ سابقه خانوادگی
⦁ مواجهه بیش از حد با اشعه ایکس
⦁ دوقلوهای کاملاً مشابه
⦁ تماس با بنزنها و سایر مواد شیمیایی صنعتی سمی
⦁ استعمال دخانیات و یا مواد مخدر
عوارض احتمالی
⦁ کم خونی
⦁ عفونت
⦁ عوارض شیمی درمانی و رادیوتراپی مانند ریزشمو، بیاشتهایی ، تهوع و استفراغ و خشکی و قرمزی پوست و …
تشخیص
جهت تشخیص، پزشک از اقدامات زیر استفاده مینماید:
⦁ معاینه بدنی: پزشک بیمار را از نظر تورم غدههای لنفاوی، طحال و کبد معاینه می کند.
⦁ آزمایشات خون: افزایش تعداد گلبولهای سفید خون، کاهش مقادیر پلاکت و هموگلوبین بررسی میشود. آزمایشات خون همچنین از نظر نشانههای تاثیر لوسمی روی کبد و کلیه کنترل میگردد.
⦁ نمونه برداری(بیوپسی): پزشک نمونهبرداری مغز استخوان از استخوان لگن یا سایر استخوان های بزرگ، تهیه می کند.
⦁ مطالعات ژنتیکی: آزمایشگاه کروموزومهای سلولهای نمونه خون محیطی، مغز استخوان و یا غدههای لنفاوی را بررسی می کند.
⦁ آزمایش مایع مغزی-نخاعی: پزشک مقداری از مایع مغزی-نخاعی (مایعی که فضای اطراف مغز و طناب نخاعی را پر می کند) را با استفاده از سرسوزن باریک و دراز خارج و آزمایش می کند.
⦁ تصویربرداری از قفسه سینه : تصویربرداری از قفسه سینه می تواند نشانههای وجود بیماری در قفسه سینه را آشکار کند.
⦁ سی.تی.اسکن و سونوگرافی
درمان
در تعیین روش درمانی انتخابی، عوامل گوناگونی موثر میباشد. از جمله این عوامل عبارتند از: نوع لوسمی تشخیص داده شده، سن، سلامت عمومی محل تجمع سلولها (در نخاع، مغز، بیضهها یا غدد لنفاوی). درمانهای رایج عبارتند از:
⦁ شیمی درمانی: در بسیاری از موارد، لوسمی لنفوسیتی حاد توسط شیمی درمانی درمان می گردد.
⦁ درمان بیولوژیک: این روش درمانی قدرت دفاعی بدن را در برابر سرطان افزایش می دهد. دارو با سلولهای سرطانی ترکیب و سیستم ایمنی بدن را قادر می سازند تا سلولهای سرطانی را در خون و مغز استخوان از بین ببرد.
⦁ اشعه درمانی (رادیوتراپی)
⦁ در صورت بزرگ شدن طحال، ممکن است پزشک با جراحی آن را خارج کند.
⦁ برخی از بیماران، ترکیبی از انواع درمانها را دریافت می کنند.
⦁ بعد از ناپدید شدن علائم، برای پیشگیری از عود مجدد، از درمانهای نگهدارنده استفاده میشود.
فعالیت
استراحت در طول درمان مهم است ولی پزشکان توصیه می کنند تا حد توان به فعالیتهای عادی خود ادامه دهند.
رژیم غذایی و تغذیه
رژیم غذایی در فردی که به بیماری لوسمی لنفوسیتی حاد مبتلا میباشد به صورت زیر میباشد:
⦁ این بیماران نیاز به کالری و پروتئین کافی برای بهبودی، به دست آوردن توان و قدرت و داشتن وزن سالم دارند.
⦁ همچنین عوارض جانبی درمان نظیر بی اشتهایی، تهوع و استفراغ ممکن است غذا خوردن را مشکل کند. طعم غذاها ممکن است متفاوت بنظر برسد.
⦁ پزشک و متخصص تغذیه می توانند درمورد روشهای حفظ تغذیه سالم توصیههای لازم را داشته باشند.
مراقبت
در زمانی که به لوسمی لنفوسیت حاد مبتلا میباشید لازم است اقدامات مراقبتی زیر را انجام دهید:
⦁ از آنجایی که مبتلایان به لوسمی به راحتی دچار عفونت می شوند، توصیه می گردد که از حضور در مکانهای پرجمعیت و عمومی خودداری نمایید.
⦁ از تماس با افرادی که دچار سرما خوردگی و یا سایر بیماری های مسری هستند، اجتناب نمایید.
⦁ در صورت بروز عفونت، بایستی آن را جدی تلقی نموده و سریع تر درمان را شروع نمایید.
⦁ لوسمی و شیمی درمانی موجب حساس شدن دهان و عفونی شدن سریع آن شده و نیز احتمال بروز خونریزی افزایش می یابد. پزشکان توصیه می کنند بیماران معاینات دندانی کامل داشته باشند.
در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
⦁ اگر شما یا افراد خانواده دارای علائم لوسمیلنفوسیتی حاد بودید جهت بررسی به پزشک مراجعه نمایید.
⦁ بدتر شدن علائم در طی درمان
⦁ درصورت بروز علائم جدید یا غیرقابل توجیه