کاهش پلاکت خون چیست؟
مقدار طبیعی پلاکت یا ترومبوسیتدر خون، 450-150 هزار در هر میکرولیتر خون است. پلاکتها سلول‌هایی بدون هسته هستند که از مغز استخوان منشأ می‌گیرند. پلاکتها وقتی به گردش خون می‌رسند برای 10-7 روز زنده می‌مانند و در روند انعقاد خون نقش دارند. پلاکتها با بستن هر شکاف کوچکی که در جدار عروقی خونی ایجاد گردد، نقشی حیاتی در کنترل خونریزی ایفا می کنند. به کم شدن تعداد پلاکتها ترومبوسیتوپنی می‌گویند. در ترومبوسیتوپنی تمایل به خونریزی به ویژه از عروق خونی کوچک‌تر وجود دارد. این امر باعث خونریزی غیرطبیعی در پوست و سایر قسمت‌های بدن می گردد.
علائم
⦁ به‌طورکلی اگر تعداد پلاکتها بالای صد هزار عدد باشد فرد بی علامت است.
⦁ اگر تعداد پلاکتها بین 50 تا 100 هزار باشد بیمار باز هم اغلب خونریزی ندارد ولی ممکن است اختلالات آزمایشگاهی دیده شود.
⦁ درصورتی‌که تعداد پلاکتها بین 50-20 هزار باشد با ضربه شدید به هر قسمت بدن، می‌تواند خونریزی ایجاد شود.
⦁ درصورتی‌که تعداد پلاکتها بین 20-10 هزار باشد با ضربه خفیف هم می‌تواند خونریزی ایجاد شود.
⦁ درصورتی‌که تعداد پلاکتها زیر 10 هزار باشد ممکن است خونریزی خودبه خودی ایجاد شود.
⦁ سایر علائم عبارتند از: پتشی یا لکه‌های کوچک، گرد، بدون برجستگی و به رنگ قرمز مایل به ارغوانی در پوست، تمایل به کبود شدگی، خونریزی در دهان، خون دماغ، قاعدگی های شدید یا طولانی، وجود خون در ادرار
علل شایع
⦁ کاهش تولید پلاکت توسط مغز استخوان بر اثر بیماری های مادرزادی
⦁ افزایش میزان از بین رفتن پلاکتها در جریان خون، در طحال یا کبد.
⦁ رقیق شدن خون که به دنبال تزریق حجم زیاد گلبول قرمز و پلاسما و یا درنتیجه تزریق زیاد محلول‌های داخل وریدی ایجاد می‌شود.
⦁ شایع‌ترین علت داروهای از بین برنده سلول مانند داروهای شیمی درمانی که با قطع دارو پلاکتها افزایش می‌یابند.
⦁ سایر داروها مانند تیازید، استروژن و …
⦁ برخی بیماری های سیستم ایمنی مانند ایدز
⦁ تهاجم هرگونه تومور به مغز استخوان مانند تومورهای پستان، ریه، غدد لنفاوی
⦁ کمبود تغذیه‌ای مانند کمبود فولات و ب12 و مصرف الکل
⦁ سیروز یا پرخونی کبدی
⦁ عفونت‌ها و تغییرات در سیستم ایمنی
عوامل خطر
⦁ مصرف آسپیرین یا سایر داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی
⦁ مصرف داروهایی چون کینیدین، داروهای گوگرددار، داروهای ضد دیابتی خوراکی ، ریفامپین و غیره
⦁ بزرگی طحال
⦁ کاهش درجه حرارت بدن
⦁ انتقال خون
⦁ پره‌اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
⦁ بیماری های دیگر از جمله لوپوس، کم‌خونی ، لوسمی و غیره
⦁ مواجهه با اشعه ایکس
عوارض احتمالی
⦁ سکته مغزی
⦁ خونریزی مغزی
⦁ از دست دادن شدید خون و شوک
در چه شرایطی به پزشک مراجعه نمایید؟
⦁ اگر علائم در طی درمان بدتر شوند.
⦁ از دست رفتن شدید خون که یک وضعیت اورژانسی است.
⦁ اگر علائم جدید یا غیرقابل‌توجیه ایجاد شود.
⦁ داروهای مورد استفاده در درمان ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند به ویژه کورتیکواستروئیدها عوارض جانبی و واکنش‌های زیان‌بار بسیاری دارند که مستلزم پیگیری هستند.
